Cyprus Mail, Guterres’in raporunu yorumladı

Cyprus Mail Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres’in Kıbrıs raporunu yorumladı. Gazete “her iki tarafın da bölünme konusunda sorunu olmadığını gösteriyor” yorumunda bulundu.

İşe o makale:

Muhtemelen BM Genel Sekreteri’nin İyi Niyet Misyonu hakkında birkaç gün önce açıklanandan daha olumsuz bir rapor olmamıştır. Bu taslak rapor olabilir, ancak önümüzdeki haftalarda ne tür değişiklikler yapılırsa yapılsın, ilerleme ihtimaline ilişkin kasvetli görünümün değişmesi son derece düşük bir ihtimal. Yeni özel elçisi müzakereleri başlatmak için Kıbrıs’a gelmeden hemen önce neredeyse tüm umudunu kaybetmiş gibi görünen Antonio Guterres’in sözleri bir istifa duygusuna işaret ediyor.

Guterres için olumlu hiçbir şey yoktu. İlerleme konusundaki herhangi bir konuşmayı anlamsız kılan tüm faktörleri sıralarken, “Farklılık her geçen yıl daha da genişledikçe, her iki tarafta da herkesin kabul edebileceği bir çözüm olasılığının yavaş yavaş azaldığının farkına varılıyor” diye yazdı. Siyasi düzeyde güven inşasına destek sağlamadaki başarısızlık gibi “devam eden bölücü söylemin de üzüntü verici” olduğunu söyledi. Aynı zamanda, “Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler arasında daha fazla etkileşimin önündeki engellerden” de bahsetti: “toplumlararası günlük alışverişleri sınırlamaya devam eden ve sürdürülebilir barışın koşullarını büyük ölçüde güçlendirecek karşılıklı bağımlılığı önleyen.”

İşbirliğini geliştirmek için kurulan teknik komiteler de bocalıyordu. İnsani İşler Komitesi bir yıldır toplanamadı, eğitim komitesi hareketsiz kaldı, diğer komitelerin önerdiği faaliyetlerin uygulanmasında çözülmesi gereken gecikmeler yaşandı. İki taraf da teknik komitelere “çalışma, sonuç sunma ve ada çapında etkileri olan konuları ele alma becerilerini korumak için gerekli desteği ve alanı” sağlamıyordu. Bir diğer olumsuzluk ise tarafların “karşılıklı olarak özel teklifler” sunmasıyla yeni geçiş noktalarının açılması konusunda anlaşmaya varılamamasıydı.

Kıbrıslı Türk polisinin ara bölgedeki Unficyp askerlerine saldırmasının ardından Pile konusunda varılan karşılıklı anlayışta bile zorluklarla karşılaşmaya devam edildiğine dikkat çekti. Açıkça söylemek gerekirse uygulanmadı. Hem askeri hem de sivil projelerin tampon bölgeye tecavüz etmesi, iki tarafın da güvensizliği güçlendiren eylemlere yol açmasına neden oldu. En azından bu, Unficyp yetkisinin bir yıl daha yenilenmesini önermek için gerekçe olarak kullanıldı.

BM Genel Sekreteri’nin bunu daha ne kadar sürdüreceğini kimse tahmin edemiyor. Guterres, 4 Mart’ta Unficyp’in Kıbrıs’taki 60. yılını kutlayacağını, bunun “Kıbrıs halkının ne kadar uzun süredir bir çözüm beklediğini hatırlatan önemli bir dönüm noktası” olduğunu belirtti. Bu aynı zamanda Unficyp’in tampon bölgedeki gerilimi düşürmek ve çatışmayı önlemek için sonsuza kadar ortalıkta olmayacağına dair örtülü bir uyarı mıydı? Bir çatışmanın siyasi çözümüne dair bir umut olmadığında, BM barışı koruma gücünün varlığını sürdürmesinin hiçbir gerekçesi olamaz ve Guterres’in 60. yıl dönümüne atıfta bulunurken ima ettiği şey de bu olabilir.

Unficyp görevlerini takdire şayan bir şekilde yerine getirmiş olsa da, BM’nin çözüm sağlama çabaları büyük ölçüde başarısız oldu ve çok daha uzun süre devam etmesi de pek mümkün görünmüyor. Aslında Nicos Anastasiades’in altı buçuk yıl önce Crans Montana görüşmelerinden çekilmesinden bu yana doğru düzgün bir girişim olmadı. BM Genel Sekreteri bünyesinde hiçbir yere varmayan birkaç toplantı ve Jane Holl Lute’un başarısızlığa mahkum yakınlık görüşmeleri olurken, Guterres bu süre zarfında Kıbrıs sorunundan oldukça uzak durdu. Neredeyse iki yıl boyunca Kıbrıs hükümetinin bir elçi atanması yönündeki çağrılarını görmezden geldi ve haklı olarak bunun mevcut koşullar altında nafile bir uygulama olacağına inanıyordu. Bu inanç, İyi Niyet Misyonu taslak raporuna da yayılmış durumda, ancak raporunda belirtilen tüm nedenlerden dolayı başarı şansı minimum olan bir elçiyi kabul etmiş ve atamış.

Kıbrıslı Rum partilerin çoğu taslak rapor hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Açıklama yapanlar, BM Genel Sekreteri’nin ‘ılımlı’ üslubundan duyduğu hayal kırıklığını dile getirerek, BM Güvenlik Konseyi’nin Türkiye’nin varlığından bahsetmemesini ve iki tarafa “eşit mesafe” koyma politikasını eleştirdi. Ayrıca hidrokarbonların işletilmesi konusunda işbirliği yapılması yönündeki önerisine de şiddetle karşı çıktılar.

Her zamanki gibi asıl noktayı kaçırdılar. İşte BM Genel Sekreteri, BM’nin iki taraf arasında herhangi bir anlaşmaya varılması konusunda çok az umut beslediğini söylüyor ve örgütün Kıbrıs sorunundan vazgeçmeye çok yakın olduğunu ima ediyordu. Atanması resmi olarak Cuma akşamı açıklanan elçi Maria Holguin Cuellar’ın görevinde başarısız olması büyük olasılıkla BM’nin Kıbrıs sorununa müdahalesinin sona erdiğinin sinyalini verecek ve BM Genel Sekreteri’nin bir sonraki raporunda 60 yıl sonra Unficyp’in geri çekilmesi önerilebilir. ‘

Bu, BM’nin hatası olmasa da, son tahlilde her iki taraftaki çoğunluğun bölünmeden oldukça memnun olması nedeniyle bir çözüm üretemeyen bir varlık. BM Genel Sekreteri’nin raporu bunu açıkça söylememiş olabilir ama belirttiği tüm noktalar bu sonuca yol açtı.