KKTC Merkez Bankası verilerine göre bir ekonomide kullanılabilecek toplam para miktarını gösteren ‘Para Arzı’ (M3), 2024 yılı sonunda ilk kez 250 milyar TL’yi de aşarak 266 milyar 124 milyon 503 bin TL’ye ulaştı. Geçtiğimiz Aralık ayında 16,1 milyar liradan (yüzde 4.5) fazla artan para arzı, ülke tarihinin en yüksek noktası rekorunu da daha ileri taşıdı.
Para arzı, 2024’te hiç düşüş göstermeden yükselirken, bir yıllık süredeki artışı 66,1 milyar lirayı geçti. Bu artış miktarı yüzde 33.1 düzeyinde hesaplandı. 2023 yılı sonunda M3 seviyesi 200 milyar lira düzeyindeydi.
Aralık 2020’de sadece 45,2 milyar TL olan para arazının Aralık 2024’te 5 kattan fazla (yüzde 488) artarak 260 milyarı aşması, Türkiye ekonomisi ile Türk Lirası’nın değerindeki değişimlerle açıklanıyor. Finans çevreleri hızlı faiz indirimi ile hızlı faiz artırımlarının dengeyi bozduğu fikrinde.
VADELİ MEVDUAT 130,8 MİLYAR
Merkez bankası verileri, para arzında en önemli paya sahip olan “vadeli tasarruf mevduatın” 2024’ün sonunda yıllık süreden %34 oranında artarak, 130 milyar 850 milyon TL’ye çıktığını gösteriyor. Para arzının yarısını oluşturan vadeli tasarruf mevduatın payı, 5 ay yüzde 50 seviyesinin üzerinde seyrederken, Aralık sonunda gerileyerek yüzde 49.2’lik düzeye indi.
YÜKSEK ENFLASYONU GÖSTERİYOR
Merkez Bankası verilerine göre, Ekim 2022’de ilk kez 100 milyar, Aralık 2023’te 200 milyar Aralık 2024’te ise 250 milyar TL barajını geçen para arzı, enflasyonla da ilişkilendiriliyor.
Ekonomi çevrelerine göre, bir ekonomideki yüksek para arzı, yüksek enflasyona da işaret ediyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın sitesinde enflasyon-para arzı ilişkisine vurgu yapılırken, şu ifadelere dikkat çekiliyor: “Para arzının artması, enflasyonun oluşmasındaki bir başka unsurdur. Bu durumda, yatırım ve tüketim harcamaları artarak fiyatlar üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşur.”
