Maliye Bakanlığı’nın 2024 Bütçesi Genel Gelir-Gider Raporu’na göre geçtiğimiz yıl “1 milyar 952 milyon 716 bin 986” liralık ek mesai ödemesi yapıldı. Ek mesai ödemesinin 9 milyar 780 milyon liralık bütçe açığının yüzde 20’sine denk geldiği dikkati çekti.
Söz konusu miktarın 2023 yılına kıyasla yüzde 87 oranında daha fazla olduğu görüldü. 2023 yılında ödenen ek mesailerde ilk kez 1 milyar TL barajı geçilirken, hazineden 1 milyar 046 milyon 708 bin 747 TL ek mesai ödeneği çıkmıştı.
Maliye’nin verileri 2021-2024 yıllarını kapsayan dört yıllık süreçte ödenen toplam ek mesai tutarının ise 3 milyar 703 milyon 071 bin 538 TL olduğunu gösteriyor. Geçen yılki 1,9 milyarlık ve önceki yılki 1,04 milyarlık ödemenin haricinde 2022’de yaklaşık 513 milyon 793 bin lira, 2021’de de yaklaşık 189,9 milyon lira ödeme yapılmıştı.
Ekonomistler, pandemi yılı olan 2021’de ek mesailerin oldukça düşük seviyede kalmasının normal olduğunu ancak, 2022’de yüzde 171 arttığını, 2023’te artışın yüzde 103 ile ikiye katlandığını, geçen yıl ise yüzde 87’lik yükselişle dikkat çektiğini belirterek, “ek mesai sorununun” sürdüğünü savunuyor.
Özellikle son iki yılda devlete sınavsız-münhalsiz yüzlerce kişinin istihdam edildiğini hatırlatan ekonomistler, “Ek mesailer sağlıkta, maliyede, gümrüklerde ve poliste yoğunlaşıyor ama buralara istihdam yapılmıyor. Bir yandan devlette çalışan kadrolar şişirilirken bir yandan da ek mesailerin katlanarak artış göstermesi yanlış politikalara işaret ediyor” dediler.
Kamu maliyesini ve ekonomiyi ‘olumsuz’ etkilediği vurgulanan, ‘sürdürülebilirliği’ sıklıkla tartışılan ‘ek mesailer’ konusunda çalışanların bir suçunun olmadığını hatırlatan ekonomistlere göre, ek mesai rakamlarının azaltılması için, mesailerin yoğun olduğu yerlere, kadrolu istihdam yapılması ve vardiya sistemine geçilmesi gerekiyor.
Yasaya göre, “Fazla (ek) mesai, normal çalışma gününde bire 1.1; hafta tatili ve resmi tatil günlerinde bire 1.5 şeklinde ödeniyor. Ayrıca, “Fazla çalışma süresi, normal çalışma günlerinde günde 4 saati geçemez. Fazla çalışma yapılacak günlerin toplamı, bir yılda 90 iş gününden fazla olamaz.”
