Ülke ekonomisindeki kötü gidişin bireyler ve şirketler üzerinde yarattığı sıkıntılar, banka kredilerinin geri ödemesinde de kendini gösteriyor.
KKTC Merkez Bankası’nın hazırladığı 2024’ün ilk üç aylık bültenine (1’nci çeyrek raporu) göre bankaların tahsili gecikmiş alacakları 2024’ün ilk üç ayında 4 milyar 184 milyon TL’ye yükseldi. Tahsili gecikmiş alacaklarda bir önceki yılın aynı dönemine göre %53.78 artış görüldü. Mart 2023 sonunda TGA (Ödenemeyen krediler/Sorunlu borçlar), 2 milyar 721 milyon TL; Aralık 2023’te ise 4 milyar 176 milyon TL düzeyindeydi. Merkez Bankası Risk Merkezi’nin Mart sonu verileri sorunlu borçların 591 milyon 131 bin TL’lik kısmının vatandaşların bireysel kredi borcu olduğuna işaret ediyor. Bu miktar tüm sorunlu borçlar içinde %14.12’lik bir paya işaret ediyor. Öte yandan, Aralık 2023’te %4.54 seviyesine yükselen TGA dönüşüm oranı, Mart 2024’te tekrar düşüş yaşararak %4.06 seviyesine geriledi. TGA için ayrılan özel karşılıkların toplam TGA’ya oranı da bir önceki çeyreğe kıyasla 1.76 puan artarak %48.81 seviyesine yükseldi.
Vatandaşlar, gırtlağına kadar borca battı Dövizdeki yükselişle katmerlenen ekonomik kriz, giderek derinleşiyor. Alım gücünün düşmesi nedeniyle halk, bankalardan çektiği kredileri, kredi kartlarını, borç senetlerini ve kirasını ödeyemiyor Ülkede yaşanan ekonomik kriz, geçim derdini artırdı, borçlar ödenemez hale geldi. Vatandaşlar, deyim yerindeyse “gırtlağına kadar borca battı”. Her ay maaşını aldığında ilk önce borcunu ödemeye koşan vatandaşlar, ne yazık ki hem borca hem de ev geçimine aldığı maaşla yetişemiyor.
Döviz kurunda yaşanan yükseliş hem hayat pahalılığını artırdı hem de herkesin borcunu ikiye katladı. Pandemiyle birlikte başlayan ve halen devam eden ekonomik kriz, vatandaşın durumunu daha da beter yaptı. Geçimini bile sağlayamayacak durumunda olan birçok aile, resmen borç batağının içine düştü. KKTC mahkemelerinin yıllık faaliyet raporlarına göre, “alacak verecek”, “banka/icar satış”, “karşılıksız çek”, “tahliye”, “tazminat”, “iş davaları” ile “bilişim suçları” konularında 2006 ile 2023’ü kapsayan 18 yılda toplam 282 bin 552 dava dosyalandı.
Bankaların verdiği kredileri, kredi kartlarını, borç senetlerini ödeyemeyen kişileri, ipotek takrirnâmelerini ve her türlü sözleşmeyi kapsayan “alacak-verecek” ile “banka/icar satış” konularında dosyalanan dava sayısı, halkın borç batağında olduğunu gösteriyor. Kiracının veya işgalcinin evden çıkartılmasını anlatan “Tahliye” ile uğranılan zarar ziyan karşısında açılan “Tazminat” dava sayısı da ev veya dükkan kirasını ödeyemediği için mahkemelik olan yüzlerce kişinin olduğunu gösteriyor.
