2024 yılı, Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50’nci, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) kuruluşunun 41’inci, Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün (Unficyp) adada konuşlandırılmasının 60’ıncı ve Annan Planı referandumunun 20’nci yıl dönümü gibi Kıbrıs tarihinde önemli dönüm noktaları teşkil eden birçok yıl dönümüne tanıklık etti.
Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yeni bir girişim başlatmak için çaba sarf eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs’ta resmi müzakereler için taraflar arasında ortak zemin arayışında bulunması için kişisel bir temsilci atadı. Bu girişim, 2017’de Crans Montana’da görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra önemli bir gelişme olarak değerlendirildi. Ancak temsilci, ortak zemin bulunmadığını Genel Sekreter’e rapor etti.
Kıbrıs Türk tarafı, 2021’den bu yana önerdiği “iki devletli” çözüm modelini müzakere etmeye hazır olduğunu yineledi. Ayrıca “3D” olarak tanımladığı “doğrudan uçuş, doğrudan ticaret ve doğrudan temas” taleplerini BM nezdinde iletti. Rum tarafı ise, federal çözüm temelinde ısrarını sürdürdü.
New York’ta iki liderin bir araya geldiği buluşma sonrasında Genel Sekreter de ortak zemin olmadığını duyurdu, liderlerin, garantör ülkelerin de katılımıyla genişletilmiş gayriresmî bir toplantı yapılması konusunda mutabık kaldığını bildirdi. Bu toplantının martta İsviçre’de yapılması bekleniyor.
Ayrıca, liderlerin yeni geçiş kaplılarının açılması olasılığını ele almak için bir araya gelme konusunda anlaştıkları da açıklandı. Ancak bu konuda da taraflar arasındaki görüş farklıkları nedeniyle henüz bir ilerleme sağlanamadı.
2024 yılında yaşanan bu gelişmeler ışığında Yeni Yıl, Kıbrıs konusunda olası yeni gelişmelere gebe…
Öte yandan 2024’te, “KKTC’nin tanınması” çağrıları da uluslararası platformlarda ses buldu. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM’nin 79. Genel Kurulu’nda, uluslararası toplumu bir kez daha KKTC’yi tanımaya çağırdı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, KKTC’nin Türk Devletleri Teşkilatı’na asil üye olmasına desteğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar Bişkek’te TDT Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi’ne katıldı.
Ortadoğu’da yaşanan çatışmalar ve gerginlikler devam ederken, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) son dönemde askeri iş birliklerini ve adada silahlanma faaliyetlerini artırması, NATO üyeliği konusunda girişimler yapması, adada büyük endişelere yol açan gelişmelerden oldu. KKTC ve Türkiye, bu gelişmeleri dikkatle izlediklerini açıkladı. Ayrıca Rum yönetiminin, son dönemde, KKTC’deki yabancı yatırımcıları tutuklama ve turizm acentelerinin KKTC’ye tur düzenlemelerini engelleme girişimleri gibi Kıbrıslı Türklere yönelik artan baskıları da 2024’te sıkça gündeme geldi.
2024 yılında Kıbrıs sorunu ve Kıbrıs konusuyla ilgili şu önemli gelişmeler yaşandı:
OCAK
-Guterres, Holguin’i Kıbrıs kişisel temsilcisi olarak atadı… Kıbrıs Türk tarafının “3D” şartı
5 Ocak’ta, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, eski Kolombiya Dışişleri Bakanı Maria Angela Holguin Cuellar’ı Kişisel Temsilcisi olarak atadı.
BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve Kıbrıs’taki BM Barış Gücü (Unficyp) Misyon Şefi Colin Stewart, Genel Sekreteri’nin İyi Niyet Misyonu ve Unficyp raporları ışığında, Güvenlik Konseyi’ni bilgilendirdi. Stewart, ara bölgedeki ihlallerin arttığını vurguladı. Cumhurbaşkanı Tatar, ara bölge ihlallerine ilişkin tespitleri “taraflı” buldu. Dışişleri Bakanlığı, Türk tarafının onayı olmadan bir kez daha Unficyp’in görev süresinin uzatılmasını eleştirdi.
Ay sonunda, Holguin, Kıbrıs’a ilk ziyaretini yaptı ve liderlerle ayrı ayrı görüştü. Cumhurbaşkanı Tatar, müzakerelere ancak Kıbrıs Türk halkının egemen eşitliği ve eşit uluslararası statüsünün onaylanması ve “3D” olarak tanımladığı “doğrudan uçuş, doğrudan uçuş, doğrudan temas” taleplerinin karşılanması durumunda başlanabileceğini söyledi. Hristodulidis müzakerelere hazır olduğunu ifade etti.
Aynı günlerde, GKRY Kıbrıslı Türklere yönelik 14 maddelik bir paket açıkladı. Başbakan Ünal Üstel bu paketi “tuzak” olarak nitelendirdi.
Cumhurbaşkanı Tatar, Birleşik Krallık Yüksek Komiseri İrfan Siddiq’in “iki devlet ve KKTC’nin tanınması mümkün değil” sözlerine “iç işlerimize müdahale hakkı yok” diye yanıt verdi. Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ise Siddiq’in görevden alınmasını talep etti.
Aynı günlerde, Cumhuriyet Meclisi adına Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi’ne (AKPA) katılan UBP Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu, AKPA Genel Kurulu’nda konuşma yapan Kıbrıslı Rum lider Hristodulidis’e soru yöneltti. Bu, Rum liderin konuşmasında ilk kez bir Kıbrıslı Türk milletvekiline soru sorma hakkı tanınması bakımından önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Ocak ortasında, ABD Başkanı Joe Biden, Yemen’deki Husi saldırılarına karşılık olarak ABD ve İngiliz ordularının Husilere ait hedefleri vurduğunu duyurdu. İngiltere’nin saldırılar için uçaklarının Ağrotur’daki üslerinden kalktığı bildirildi. Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı Ağrotur üssünden havalanan savaş uçaklarının fotoğraflarını paylaşt
